Stedelingen
Biedt mensen met een beperking een podium
In 2019 ontstond Stedelingen, een samenwerkingsverband tussen Parktheater Eindhoven, Stichting Carte Blanche en zorgorganisatie Lunet. Het doel van Stedelingen is om mensen met een verstandelijke beperking een podium te bieden.
De eerste voorstelling in 2019 was een groot succes en zorgde ervoor, dat de creatieve mogelijkheden en talenten van deze vaak miskende groep mensen in onze samenleving zichtbaar werden. Deze samenwerking kreeg in 2022 een vervolg met de voorstelling De Koning is dood, leve de koning. In 2024 kwam de derde Stedelingen-productie uit. Suikerspinsels en Messenwerpers was te zien op 12 en 13 oktober 2024 in Parktheater Eindhoven.
Creatieve talenten die niet of nauwelijks zichtbaar zijn, een gezicht geven
Aanleiding voor Stedelingen was de wens van Lunet, om cliënten van Lunet, die over creatieve talenten beschikken, maar niet of nauwelijks zichtbaar zijn, een gezicht te geven. Carte Blanche heeft ervaring met zowel mensen met een beperking, als werken binnen theater en beeldende kunst. Het Parktheater wil met haar programmering van betekenis zijn voor de samenleving en zoekt steeds naar nieuwe vormen van theater maken.
De samenwerkingspartners hebben een gezamenlijke ambitie in het domein tussen zorg en kunst. Stedelingen laat de meerwaarde zien van een diverse samenleving en staat voor inclusiviteit. De acteurs en de medewerkers achter de schermen zijn zowel mensen met als zonder een beperking. Stedelingen is van meerwaarde voor de stad.
Stedelingen III - Suikerspinsels en Messenwerpers
In de derde editie van het project Stedelingen brengen Carte Blanche, Lunet en het Parktheater de wonderbaarlijke voorstelling Suikerspinsels en Messenwerpers. Deze was te zien op zaterdag 12 en zondag 13 oktober in de Hertog Jan Zaal van Parktheater Eindhoven.
Deze voorstelling, gebaseerd op het clownsdrama Saltimbank van Herman Heijermans, speelt zich af in de kleedkamer van een circus. Terwijl op de achtergrond allerlei duizelingwekkende acts de revue passeren, wordt op de voorgrond zichtbaar hoe afhankelijk men van elkaar is. Grenzen worden verlegd omdat er niet wordt opgegeven maar doorgezet. Wat vreemd is, wordt normaal. En is dat wat echt is wel echt echt? Thema’s als afgunst, liefde, geheimen, verbondenheid en familie komen sterk naar voren in deze wereld van koorddansers, clowns en acrobaten.
Suikerspinsels en Messenwerpers: de expositie
Naast de voorstelling is er een expositie in hetzelfde thema. Beleef het circus in de mooie art nouveau stijl van voorheen. Denk aan stijlvolle circusposters, objecten, keramieken kunstwerken en schilderijen die helemaal opgaan in het thema van de voorstelling.
Bekijk hier enkele foto's uit de voorstelling:
"Op zoek naar geluk, mét een beperking
Het Eindhovens Dagblad (ED) publiceerde een mooi artikel over Stedelingen: "‘onzichtbare’ mensen met een beperking die in de schijnwerpers worden gezet".
Lees hier het artikel
Samenwerkingspartners
De samenwerkingspartners hebben een gezamenlijke ambitie in het domein tussen zorg en kunst. Lees hier meer over de partners:
Carte Blanche
Carte Blanche
Carte Blanche is een kunstenaarscollectief. De kunstenaars die hier werken geven naast het maken van hun eigen voorstellingen ruimte aan talenten met handicaps en hindernissen. Beperkingen zijn bij Carte Blanche geen belemmering maar juist de motor om kunst te maken. Bij Carte Blanche is kunst altijd zowel middel als doel. Door zorgvuldig en met aandacht te werken met onze acteurs en theatermakers zijn we in staat voorstellingen met artistieke kwaliteit te maken.
Maar ook andersom hebben de repetities en voorstellingen een positief effect, niet alleen op de artistieke ontwikkeling, maar ook op het welzijn van de acteurs met een beperking en de theatermakers. Zorg en theater gaan zodoende voor ons altijd hand in hand. Met daarbij inachtneming dat theater maken onze hoofddoelstelling is!
Deze werkwijze bewijst keer op keer te verbinden. Niet alleen binnen Carte Blanche, maar ook daarbuiten met andere partijen, andere personen en verschillende domeinen. De theatermakers van Carte Blanche werken vanuit een methode die het meest weg heeft van de ‘presentietheorie’ van Baert. Baert gaat er vanuit dat je als pedagoog, zorgverlener of in het geval van Carte Blanche theatermaker, jezelf altijd meeneemt. Je verhoudt je van mens tot mens met elkaar. Op deze manier sta je naast elkaar in plaats van in een hiërarchische structuur.
Bij Carte Blanche merken we dat, wanneer we als maker onszelf ook kwetsbaar opstellen, veel meer te horen en te zien krijgen van de mensen die bij ons werken, dat zij daardoor uitgenodigd zijn meer te geven als mens en als acteur.
Omdat we ervan overtuigd zijn dat we van elkaar kunnen leren, staan acteurs met en zonder beperking samen op de speelvloer als gelijkwaardige collega’s.
Bij Carte Blanche werken acteurs met en zonder beperking met elkaar samen, vanuit de overtuiging dat we van elkaar kunnen leren. Zoveel mogelijk houden de makers van de voorstelling rekening met de mogelijkheden van de deelnemers. Er is continu oog voor de verschillen en de wrijving die het op kan roepen. Maar nog meer stimuleren we het samen werken, de interesse in en respect voor elkaar.
Lunet zorg
Lunet zorg
De stichting Lunet zorg ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking. Dagelijks staan 2.550 professionals en 1.150 vrijwilligers klaar voor 2.800 cliënten voor wonen en werk, dagbesteding en vrije tijd, op bijna honderd locaties of in de eigen/ouderlijke woning in de regio Zuidoost-Brabant. Lunet Zorg streeft met haar werkzaamheden en hulp aan mensen met een verstandelijke beperking naar een goed leven voor iedereen en zien dat dit voor mensen met een beperking (fysiek, mentaal of sociaal) vaak heel lastig is.
Hierbij wordt er vooral gekeken naar de mogelijkheden van de cliënt en gezocht naar partners om de doelstellingen samen mee te bereiken. Samenhang, eigen kracht en hulp alleen waar en wanneer nodig zijn belangrijke punten in de zorg van Lunet Zorg. De medewerkers werken vanuit de dialoog en op basis van gelijkwaardigheid met de cliënt. Meedoen in de maatschappij is voor iedereen belangrijk en werk is daar een belangrijk onderdeel van. Lunet Zorg beseft dat de zorg meer waardevol is wanneer er samengewerkt wordt met anderen. Samen kunnen we onderzoeken waarin cliënten uitblinken, wat zij betekenen voor de samenleving en voor anderen. Daarom past dit project in het straatje van Lunet Zorg.
Lunetzorg kent cliënten met vermoede acteertalenten, maar ook musici (drumband) en mensen die graag in groepsverband de handen uit de mouwen steken.
Parktheater
Parktheater
Naast het bieden van voorstellingen, heeft Parktheater ook een maatschappelijk doel. Parktheater wil van betekenis zijn voor de stad door nieuwe verbindingen aan te gaan en nieuwe samenwerkingen, door open en anders te denken, creatief te zijn en inspiratie haar werk te laten doen.
Parktheater Eindhoven ziet het als zijn taak om de sterke, technische kant van Eindhoven aan te vullen met de kunsten; deze te versterken, te benutten en uit te dagen. Het Parktheater wil een leidende rol vervullen in de ‘Raakbare Samenleving’: een inspirerende, inclusieve, delende en helende samenleving.
Het Parktheater gelooft in de kracht van cultuur voor doelgroepen met een afstand tot het theater en wil graag de zorg in de regio verrijken met deze kennis door samenwerkingen aan te gaan in de zorg en het sociale domein, lokaal, regionaal en nationaal.
Medewerkers en deelnemers aan het woord
Stedelingen wordt mede mogelijk gemaakt door:
Cultuur Eindhoven | VSB Fonds | Fonds voor Cultuurparticipatie
Kunst en cultuur in de zorg
De functie van kunst en cultuur binnen de zorg is een onderwerp van onderzoek en discussie. Steeds meer vindt de overtuiging ingang dat deze kunst- en cultuuractiviteiten een maatschappelijke meerwaarde hebben voor de mensen die gebruik maken van het zorgaanbod. We hopen met Stedelingen een bijdrage te leveren aan de documentatie over kunst binnen de zorg.
Uit Stedelingen blijkt dat het programma positieve effecten heeft, maar ook dat mensen daarna meer willen. Ze zijn geactiveerd, verwonderd doordat zij zijn geactiveerd op een stukje ‘ik’ waar de mensen vanuit de zorg nog geen of onvoldoende verbinding mee maakte. Cliënten ontdekten dat ze nieuwe dingen goed kunnen en maken op creatieve wijze grote stappen voorwaarts. Dit levert veel meerwaarde op voor de dagelijkse zorgbegeleiding van deze cliënten. Doordat zorgverleners onderdeel zijn van het theaterstuk zien zij de cliënten met andere ogen, zij zien andere talenten en ‘de mens achter de cliënt’.
Het zou mooi zijn als Stedelingen er toe gaat bijdragen dat het beleid binnen het zorgdomein wordt bijgestuurd en dat culturele interventies onderdeel zou kunnen worden van de dagbesteding.
Het welbevinden van de mens staat daarbij voorop. Dit sluit aan op het brede denken over gezondheid zoals onder andere vorm gegeven in het concept Positieve Gezondheid.
Bij Positieve Gezondheid gaat het om de bijdrage die geleverd wordt aan het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Hierin wordt naar lichaamsfuncties en dagelijks functioneren gekeken maar ook naar het mentaal welbevinden, zingeving, kwaliteit van leven en sociaal maatschappelijk participeren.
Samen weet je meer
- De samenwerkingspartners starten met andere zorg- en welzijnpartners in de provincie ‘Proeftuin' met als doel innovatieve inzichten te verzamelen ten aanzien van cultuurkracht in de zorg.
- Lunet doet onderzoek naar effecten van theater op de positieve
gezondheid van cliënten van Lunet. Deze effectmeting geeft inzicht in de kracht van cultuur bij mensen met een verstandelijke beperking.
Voorstellingen over onderwerpen uit de zorg
Theater is bij uitstek een middel om verhalen uit de zorg te vertellen. Er zijn nogal wat onderwerpen die theatermakers onder de loep nemen. Verhalen over cliënten en hun gezondheidsproblemen, verhalen over familie en medewerkers. Het mooie van voorstellingen over de zorg is dat ze kunnen helpen om onderwerpen zichtbaar of bespreekbaar te maken of om zorgprofessionals en andere mensen aan het denken te zetten. Of te relativeren.
